ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲ နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာဖိအား

ကိုလြင္ကိုလတ္ (ရန္ကုန္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္း ဘုတ္အဖဲြ႔ဝင္)

 

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းအစီအစဥ္မွာ ေရွ႕ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပဖုိ႔ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ႏိုင္ငံတကာခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ စီးပြားေရး သံတမန္ေရးအရ သိမ္ေမြ႔မေနဘဲ ျပည္သူေတြအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ဖုိ႔ တြန္းအားေပးခ်ိန္တန္ၿပီလို႔  ရန္ကုန္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္း ဘုတ္အဖဲြ႔ဝင္ ကိုလြင္ကိုလတ္ က ေျပာဆိုပါတယ္၊ အေမရိကန္သမၼတ Barack Obama ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒုတိယတေခါက္လာရင္ ထိေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးေတြအတြက္ကို တြန္းအားေပးသင့္တယ္လို႔ VOA နဲ႔ ေမးျမန္းခန္းမွာ ကိုလြင္ကိုလတ္က ေျပာပါတယ္၊ လက္ရွိအစိုးရ၊ အဓိက အတုိက္အခံ NLD ပါတီ နဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြအေနနဲ႔လည္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရေရးထက္ကို ျပည္သူကို အာမခံႏုိင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးကို အဓိက အာရံုစိုက္သင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေရာက္ရွိေနခဲ့စဥ္ ကိုလြင္ကိုလတ္ ကို ကိုသားညြန္႕ဦးက VOA Studio မွာ သီးသန္႔ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ကိုလြင္ကိုလတ္တို႔ YSPS အေနနဲ႔က ပညာေရးတင္မကဘူး၊ အစိုးရအဖြဲ႔။ ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သုေတသနေတြ။ တခ်ဳိ ႔ ေလ့လာခ်က္ေတြလည္း လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ လက္ရွိ အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ဖြဲ႔ခဲ့တာ အခုဆိုရင္ လာမယ့္ႏွစ္ဆိုရင္ သက္တမ္းျပည့္ပါၿပီ။ အဲဒီေတာ့ အခုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အကဲခတ္ေနၾကတာ။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္က အမတ္တခ်ဳိ ႔က အကဲခတ္ေနၾကတာက အခုဒီႏွစ္ပိုင္းအတြင္းမွာ သူတက္ခါစကေတာ့ အေျပာင္းအလဲေတြကို နည္းနည္းလ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ လုပ္တယ္။ ဒီႏွစ္ပိုင္းအတြင္းမွာေတာ့ အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္တာ၊ တုိးတက္မႈေတြ ေႏွးသြားတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေနရာေတြမွာ ေနာက္ျပန္လွည့္တဲ့ အေျခအေနေတြေတာင္ ရွိတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အဖမ္းခံရတဲ့ကိစၥေတြ။ သတင္းမီဒီယာ လြပ္လပ္ခြင့္ေတြ၊ အကန္႔အသတ္ခံရတဲ့ကိစၥေတြ။ ဒီသံုးသပ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကိုလြင္ကိုလတ္ ဘယ္လုိျမင္သလဲ။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔အျမင္ ေျပာရရင္ေတာ့ ၂၀၁၂ ကာလအထိ သူတုိ႔ဘက္က ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖေလွ်ာ့လာေတြကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းတဲ့အခါမွာ သီအိုရီေတြအရ ေျပာၾကတယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့အဆင့္ကို မေရာက္ေသးဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနက ေျဖေလွ်ာ့တဲ့အဆင့္ေလာက္မွာပဲ ရွိတယ္။ အဲဒီ ေျဖေလွ်ာ့မႈကေတာင္မွ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္အျမင္ေျပာရရင္ ရပ္သြားတယ္လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို တကယ္သြားမယ္ဆိုရင္ လက္ရွိရွိတဲ့ အေျခခံဥပေဒကိုယ္တုိင္က အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို အာမခံခ်က္ေပးႏုိင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီအေျခအေနဟာ သူတုိ႔ တကယ္အေျပာင္းအလဲကို သြားခ်င္တယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ဒီအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက အင္မတန္အေရးႀကီးတယ္။ ဆိုလုိခ်င္တာက အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကာလကို ေဖာ္ျပႏုိင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒမ်ုိး Transitional Constitution မ်ုိး ျဖစ္သင့္တယ္။ အဲဒီဟာကို ျပန္ၾကည့္ေတာ့လဲ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိုလည္း သူတုိ႔ဘာမွလုပ္တာ မေတြ႔ရဘူး။ ေနာက္တခါ တဖက္ကၾကည့္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း။ အစိုးရ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ၊ တာဝန္ခံမႈအပိုင္းေတြ ျပန္ၾကည့္ေတာ့လဲ ထားပါေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းအက်ဥ္းရတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးတယ္။ ျပည္သူလူထုက သူတို႔ရဲ ႔ ဆႏၵေတြကို ထိုက္သင့္သေလ်ာက္ အတိုင္းအတာတခု လြတ္လပ္စြာ လုပ္ခြင့္ရတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္တုိင္က ျပည္သူ႔အသံ လႊတ္ေတာ္အသံလို႔ ေျပာတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘာသြားေတြ႔လဲဆုိေတာ့ လက္ေတြ႔က်ေတာ့ ဘာမွ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ေပးဘူး။ အဲဒီေတာ့ အေနအထားက ဘာသြားေတြ႔လဲဆိုေတာ့ မင္းတုိ႔ကို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးမယ္၊ ေျပာခ်င္ရာေျပာ။ အဲဒီအဆင့္က သူတုိ႔အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ အမွတ္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔ ဘာမွလုပ္မေပးႏုိင္ဘူး။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ လက္ရွိဖြဲ႔စည္းပံုက အေထာက္အကူ မျဖစ္ေစဘူးဆုိတာ ဘယ္လို အခ်က္ေတြမ်ဳိးလဲ ေထာက္ျပလို႔ရမလား။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို အေထာက္အကူ မျပဳဘူးဆိုတာ အရမ္းရွင္းတယ္ဗ်ာ။ ဥပမာ ဒီအေျခခံဥပေဒဟာ ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းကို သြားမယ္ဆိုရင္ ျပင္ရမယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိတဲ့ကိစၥ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို ျပင္ရမယ့္ကိစၥမွာ တဖက္က (၄၃၆) က  အရမ္းအခုအခံ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပထမဦးဆံုး တကယ္ ေစတနာမွန္နဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို တကယ္ သြားမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဒီ Amendment Procedure ဟာ ပိုၿပီးေတာ့ လြယ္ကူေအာင္။ ပိုၿပီးေတာ့ ဒီမုိကေရစီနည္းက် ေျပာင္းလဲႏုိင္ေအာင္ သူတို႔ဘက္စၿပီး ႀကိဳးစားေပးရမယ္။ ဒါကို က်ေနာ္ ေျပာတာပါ။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ သူတုိ႔ဘက္ကလဲ အခုေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔အတြက္ လမ္းဖြင့္ပါတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာေနပါတယ္။ အစိုးရပိုင္းကေရာ၊ လႊတ္ေတာ္ပိုင္းကေရာ။ အဲဒီေတာ့ ဘာေတြ အခက္အခဲ ရွိလို႔လဲ။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ဒါေပမဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာေပမဲ့ အခုျပည္တြင္းမွာ အသံေတြ ပိုပိုက်ယ္လာတာက ဘာေတြက အဓိကျဖစ္ေနသလဲဆိုေတာ့ အစိုးရပိုင္းဖက္က သူတုိ႔ lobby လုပ္တဲ့အပိုင္းေတြ၊ သူတို႔လုပ္တဲ့ အပိုင္းေတြက ဘာသြားေတြ႔လဲဆုိရင္ အခုဆုိရင္ PR ကို တင္ခ်င္တဲ့အပိုင္းေတြ ရွိလာတယ္။ PR ကို တင္တယ္ဆိုတာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုလည္း မေလွ်ာ့ဘူး။ PR ကိုလည္း ထပ္တင္အံုးမယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြ လုပ္လာတဲ့အပိုင္းေတြကို ၾကည့္ရလို႔ရွိရင္ သူတုိ႔က ျပင္ဆင္ဖို႔ထက္စာလုိ႔ရွိရင္ အာဏာကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲေရးဖက္ကို ပိုၿပီး ဦးတည္ေနတယ္ဆိုတာ အရမ္းထင္ရွားတယ္။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တုိ႔က အေျပာင္းအလဲက ျပည္သူဆီကို မေရာက္ေသးဘူး။ ျပည္သူလူထုက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔  တာဝန္ယူမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈကို ေျပာမယ္။ အဓိက ဘာေျပာခ်င္လဲဆိုရင္ ဥပမာ လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ ဘတ္ဂ်က္ေတြ။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ခ်ေပးလိုက္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ မွာ ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ျပည္သူလူထုဆီကို တိုက္ရိုက္မေရာက္ဘူး။ တခါ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိတဲ့အပိုင္းက ကန္ထရိုက္ေပးတဲ့အပိုင္းမွာ ဥပမာ ေျပာရလို႔ရွိရင္ ေက်ာင္းတေက်ာင္းေဆာက္ဖို႔အတြက္ သိန္း ၄၅၀ ေလာက္ ခ်ေပးတယ္။ အဆင့္အဆင့္ ကန္ထရိုက္ေတြနဲ႔ ေပးလိုက္တာက ေအာက္ေျခကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ သိန္း ၂၀၀ ေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေတြက ျပည္သူေတြ သိတာမဟုတ္ဘူး။ လႊတ္ေတာ္ကလည္း ေျပာတယ္။ ျပည္သူထဲက အသံေတြကလည္း ရွိေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဒါေတြကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ကိုင္တြယ္ဖို႔ အရမ္းလစ္ဟင္းေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုလစ္ဟင္းမႈက ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ လြတ္လပ္မႈေတာ့ေပးတယ္။ ေျပာတာေတြလည္း ေျပာၾကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူဘာေျပာေျပာ ငါတုိ႔က ဒီအတုိင္းပဲဆုိတာ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါက သာမန္လူ နားလည္ေအာင္ေျပာတာ။ အေျပာင္းအလဲက ျပည္သူဆီ မေရာက္ဘူး။ ေနာက္တခု ပိုဆိုးတာက ျပည္သူလူထုက ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္း NLD ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ အေျပာင္းအလဲတခုခုမ်ား ရွိမလားလို႔ သူတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔က်ေတာ့ ျပည္သူက ဘာမွ မခံစားရဘူး။ ေနာက္တခါ ပိုဆုိးသြားတာက ျပည္သူလူထုရဲ ႔ အျမင္မွာ ေျမသိမ္းယာသိမ္းကိစၥေတြ။ တခ်ိန္တုန္းက သူတို႔မ်က္စိေရွ ႔မွာတင္ ကစားေနတဲ့ ကစားကြင္းေတြ။ ဘာလုိပဲေျပာေျပာ သူတုိ႔ မ်က္စိထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေနရာေတြ အေဆာက္အအံုေတြက တခ်ိန္တုန္းက အစိုးရပိုင္ေတြ။ အခု ပုဂၢလိပိုင္ေတြ ျဖစ္သြားၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလူေတြကလဲ ေစာေစာကေျပာသလို အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လူေတြပဲျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္တုန္းက ျပည္သူလူထုက သူတုိ႔ပိုင္တယ္လို႔ ျမင္တဲ့အရာအားလံုးဟာ ဒီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ကာလေအာက္မွာ တျခားလူပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ခရိုနီပိုင္တယ္ဆိုတာကို သူတုိ႔ မ်က္စိထဲမွာ ျမင္သြားရတာေတြ အမ်ားႀကီး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ ဒီအေျခအေနဟာ ဘယ္လုိမွ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနအထိေတာ့ မျဖစ္ေသးဘူး။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အစိုးရ အသံုးစရိတ္ကိစၥကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ေမးပါမယ္။ ပထမ ေမးခြန္းကို ျပန္ေကာက္ခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ တုိးတက္မႈေတြ တန္႔သြားတယ္။ တခ်ုိ ႔အေျခအေနေတြ ဆုိးလာတယ္ဆုိတာ ဘာေၾကာင့္လို႔ ထင္လဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလို႔လား။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးတာလည္း အဓိက က်မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ၂၀၁၅ က အားလံုးအတြက္ အေရးႀကီးတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က ဒီ ၂၀၁၅ ကို ျမင္ေစခ်င္တဲ့ပံုစံက ပါတီေတြ၊ လူမ်ဳိးစုအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ အက်ဳိးစီးပြားလို႔ ျမင္တာမ်ဳိးကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သိပ္မႀကိဳက္ဘူး။ တကယ္တမ္း ျမင္ရမွာက တႏိုင္ငံလံုး အက်ဳိးစီးပြားလို႔ ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိတာ့ ေစာေစာက ေျပာသလို ၂၀၁၅ မွာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ဖို႔ပဲ စဥ္းစားေနၾကတာနဲ႔စာရင္ ျပည္သူကို အာမခံႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တခု တည္ေဆာက္ဖို႔နဲ႔ ျပည္သူကို အာမခံႏုိင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္မႈေတြ။ အဲဒါေတြကို လုပ္ဖို႔ပိုၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးက ေဇာင္းေပးသင့္တယ္။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာ လက္ရွိအစိုးရေကာ၊ အတိုက္အခံပါတီျဖစ္တဲ့ NLD၊ တိုင္းရင္းသားေတြေကာ အဲဒါကို ပိုၿပီးေဇာင္းေပးေစခ်င္တယ္။ အဲဒီလို မဟုတ္ဘူးဆုိရင္ ျပည္သူလူထုက ႏုိင္ငံေရးအေပၚကို ျမင္တဲ့အျမင္က သူတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေလ်ာ့သြားတယ္ဆိုရင္ ဒါ မေကာင္းဘူး။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ အခု ကိုလြင္ကိုလတ္အေနနဲ႔ လက္ရွိ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ေတြ႔မွာပဲ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရေတြလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအစိုးရနဲ႔ အေတာ္ေလး နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံလာတာရွိတယ္။ သူတုိ႔ကလဲ ေျပာေနတာက အခုေနာက္ပိုင္း တုိးတက္မႈ ေနွးသြားတယ္ေပါ့။ ႏိုင္ငံတကာရဲ ႔ ခ်ဥ္းကပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီအစိုးရအဖြဲ႔ကို ခ်ဥ္းကပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုျမင္သလဲ။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ႏုိင္ငံတကာက ခ်ဥ္းကပ္တာကေတာ့ သံတမန္အေရးရျဖစ္သလို၊ တခ်ုိ ႔ကိစၥေတြမွာ အရမ္းသိမ္ေမြ႔လြန္အားႀကီးေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ထင္တယ္ က်ေနာ္တုိ႔က ၂၀၁၅ နီးလာၿပီ၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ေဝ့လည္ေၾကာင္ပတ္ လုပ္ေနလို႔ မရေတာ့ဘူး။ သိသာျမင္သာတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ျပည္သူျမင္လာေအာင္၊ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ဒီအစိုးရကို ဝိုင္းၿပီးေတာ့ တြန္းအားေပးဖို႔ လိုမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ အေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းေရးကို တစံုတရာ မလုပ္ႏုိင္ဘူးဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ ၂၀၁၅ ဟိုဘက္ေပၚလာတဲ့ အစိုးရက လက္ရွိ အစိုးရနဲ႔ ဘာမွကြာျခားမႈ ရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ နုိင္ငံတကာက ဟုတ္တယ္ သံတမန္ေရးအရ ခ်ဥ္းကပ္တာေတြကို လက္ခံပါတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ ဒီအေျခအေနမွာေတာ့ စီးပြားေရးေတြ၊ သံတမန္ေရးေတြထက္ ျပည္သူလူထုအျမင္မွာ တကယ့္ အေျပာင္းအလဲဖက္ကို ေမွ်ာ္လင့္လုိ႔ရႏုိင္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ အေျခခံဥပေဒ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ တရားမွ်တမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြကို ပိုမိုေပၚေပါက္လာေအာင္လုိ႔ ႏိုင္ငံတကာက ဒီအခ်ိန္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ ေဇာင္းေပးၿပီး ခ်ဥ္းကပ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆတယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပါပဲ။ တခ်ဳိ ႔ ျမင္ၾကတာက ႏုိင္ငံတကာအစိုးရအဖြဲ႔ေတြက ျမန္မာအစိုးရက ေျပာင္းတာကနည္းနည္း ကိုယ့္ဘက္က ႏိုင္ငံတကာက ေျပာင္းတာမ်ားမ်ား။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္မွာဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္ဘက္က အစိုးရကို ေဝဖန္တယ္။ အိုဘားမားအစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ သိပ္နီးကပ္လြန္တယ္၊ အေလွ်ာ့ေပးလြန္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ ျမင္ေနၾကတယ္။ ေဝဖန္ၾကတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ က်ေနာ္ အဲဒီအျမင္ကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ သေဘာထားတူတယ္ေပါ့။ က်ေနာ္နဲ႔ သေဘာထားတူတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ေစာေစာက ေျပာသလို ၂၀၁၂ တုန္းက သမၼတအိုဘားမား လာခဲ့တယ္။ သူမလာခင္ ခရီးစဥ္ေရွ ႔မွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ရွိခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေျဖေလွ်ာ့မႈက အရမ္းနည္းသြားၿပီ။ က်ေနာ္တုိ႔ အခု အရမ္းစိတ္ဝင္စားေနတာက အိုဘားမား ခရီးစဥ္။ သူ ဒီခရီးစဥ္ကို လာတဲ့အခါမွာ ၂၀၁၂ တုန္းက လာခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္နဲ႔ အခုလာတဲ့ ခရီးစဥ္ေတြထဲမွာ ဗမာႏုိင္ငံရဲ ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဘာေတြရွိသလဲဆုိတာကို လက္ေတြ႔က်က် သူေျပာႏုိင္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ သူလာတဲ့အခါမွာလဲ အဲဒီ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရလိမ့္မယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ဘာေတြ ေျပာေစခ်င္လဲ။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ေစာေစာက ေျပာသလိုေပါ့ အဓိက အေရးႀကီးတာကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးမွာ အေျခခံဥပေဒေတြက အေရးႀကီးတယ္။ ဒီ အေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လက္ေတြ႔က်တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ေစ။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီေျပာင္းလဲမႈကို တြန္းအားေပးႏုိင္တဲ့ … က်ေနာ္ ဒီအခ်ိန္မွာ ျမင္တာကေတာ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေတြေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ကာလမွာ တခ်ဳိ ႔ကလဲ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေျပာေနၾကတယ္။ ဒါမ်ုိး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေတြက ပိုအေရးႀကီးတယ္။ ဒါမ်ုိးေတြကိုျဖစ္ေအာင္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ တြန္းအားေပးသင့္တယ္။ ဒီ ႏွစ္ခု - ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးျဖစ္ေအာင္ တြန္းအားေပးမလား။ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရဟာ အိုဘားမားအစိုးရ ခရီးစဥ္မတိုင္မီ အေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ဘက္က တိက်တဲ့ ေျပာင္းလဲလိုမႈကို ခိုင္ခုိင္မာမာျပဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒီလုိ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းအားေပးသင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးလို႔ ေျပာရေအာင္ အခု သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြ ေတြ႔ၾကတယ္။ အမ်ုိးသားဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္နဲ႔လည္း ေတြ႔တာေတြ ရွိပါတယ္။ ၈၈ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးလဲ။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ႏုိင္ငံေရးအရ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ေတာ့ ျပည္သူရဲ ႔ ေထာက္ခံမႈ အားေကာင္းတဲ့လူေတြ Legitimacy အားေကာင္းတဲ့လူေတြက ေတြ႔ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအေျဖရွာတာဟာ ပုိၿပီးခိုင္မာလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီလို မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ရွင္းေနတာေတြကို ရႈပ္ေအာင္လုပ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ုိး အဲဒါမ်ုိးေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးကို ေဝ့လည္ေၾကာင္ပတ္ သြားေနတာကေတာ့ အဆင္မေျပဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ႏုိင္ငံေတြကို ျပန္ၾကည့္လိုက္မယ္ဆုိရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ႏုိင္ငံတိုင္းမွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မလာခင္မွာ ႏုိင္ငံမွာအသီးသီး အာဏာရေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ အတိုက္အခံဘက္က ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ၾသဇာရွိတဲ့ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားထဲမွာ တကယ္ခိုင္မာတဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေတြ၊ အေျဖရွာႏုိင္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေတြနဲ႔ သြားခဲ့တာ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနအထားက ရႈပ္တယ္။ က်ေနာ္ျမင္တာ ရႈပ္ေအာင္လည္း လုပ္ေနတယ္လို႔ ထင္တယ္။ လက္ရွိလဲပဲ MPC ကေန တႏုိင္ငံလံုး အပစ္ရပ္စဲေရးဆိုတာ လုပ္ေနတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ ့တကယ္တမ္းၾကေတာ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲၿပီးသာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္မထုိးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔က ႏွစ္ဖြဲ႔ေလာက္ပဲရွိတယ္။ ဒါမ်ုိးေတြလဲ ရွိတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ဒီအခ်ိန္မွာ ေစာေစာက ေျပာသလို တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတဲ့ကိစၥ၊ NLD နဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာ၊ တပ္မေတာ္တို႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈဆီကို ဦးတည္ေစခ်င္တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ထပ္ၿပီးေတာ့ ပါတီအႏုိင္ရရွိေရးနဲ႔ ကိုယ့္လူမ်ဳိး၊ ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္းကိုပဲ ဦးတည္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ အနာဂတ္က မေကာင္းဘူးဗ်။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ၂၀၁၅ အခင္းအက်င္းနဲ႔ ၂၀၁၅ အလြန္မွာ ဘယ္လို လုပ္မလဲဆုိတာကို သတိၱရွိရွိနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးသင့္တဲ့အခ်ိန္ ေရာက္ေနၿပီလို႔ ထင္တယ္။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ေနာက္ဆံုးအပိုင္းတခု ေမးခ်င္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအဖြဲ႔က တက္လာကတည္းကေျပာတယ္။ အာဂတိလုိက္စားမႈကို တုိက္ဖ်က္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေကာ္မရွင္ေတြလည္း ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ လုပ္ကိုင္ေနတာရွိတယ္။ တကယ္ပဲ လက္ေတြ႔က်က် ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အာဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးေတြ လုပ္ႏုိင္ေနၿပီလား။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ လံုးဝ မလုပ္ႏုိင္ဘူးဗ်။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္က လက္ရွိ အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အတိုင္းအတာတခုအထိ သိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က လုပ္ေနတာေတြလည္းရွိတယ္။ ဘတ္ဂ်က္ေတြရဲ ႔ တဝက္ေလာက္ဟာ လံုးဝ အက်င့္ပ်က္အာဂတိ လိုက္စားမႈေတြထဲမွာ ပါသြားတယ္။ ေနာက္တခါ ခင္မ်ားတုိ႔လဲ ၾကားမွာပါ လႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္သူ႔ေငြစာရင္း ပူးေပါင္းေကာ္မတီဆုိတာရွိတယ္။ ဒီေကာ္မတီကေန ေနာက္ပိုင္းထုတ္ထားတဲ့ဟာေတြဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္ကေန ခ်ေပးလုိက္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေတြဟာ အစိုးရအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲေတြရဲ ႔ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈေအာက္ထဲမွာ တဝက္ေလာက္ ေပ်ာက္သြားတယ္ဆိုတာ သူတုိ႔ တရားဝင္ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာထားတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ေတာ့ ေငြစာရင္းပူးေပါင္းေရး ေကာ္မတီက လႊတ္ေတာ္မွာေျပာတာ။ ဒါေပမဲ့ သမၼတက အဲဒါေတြကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ လုပ္ႏုိင္တာ မေတြ႔ဘူး။

ကိုသားညႊန္႔ဦး ။ ။ ကိုလြင္ကိုလတ္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါတယ္။

ကိုလြင္ကိုလတ္ ။ ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

04.12.2014
http://burmese.voanews.com/content/burma-forum-ysps-founding-board-member/2514249.html