နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ခ်င္းျပည္နယ္၌ ငွက္ဖ်ားပိုးႏွင့္ မကင္းသူမွာ လူ ၁ဝဝ လွ်င္ ၂၅ ဦးေက်ာ္ ရွိေနေၾကာင္း အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္အေျခစိုက္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔က ေသာၾကာေန႔တြင္ ေျပာဆိုလိုက္သည္။
လူဦးေရ ၁ဝဝ လွ်င္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္မွာ ငွက္ဖ်ားမကင္းသူမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ ေသဆံုးႏႈန္းမွာလည္း ၂ဝ ရာႏႈန္းေက်ာ္ေၾကာင္း ေဒသတြင္း က်န္းမာေရး အေျခအေနကို အနီးကပ္ ေလ့လာကာ စစ္တမ္းေကာက္ေနသည့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ေန တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုအဖဲြ႔မ်ား စုေပါင္းအဖဲြ႔က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
“က်ေနာ္တို႔ အေတြ႔အၾကံဳအရေတာ့ ၁ဝဝ မွာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေလာက္ကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ေနတာ။ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကလည္း အသက္အႏၲရာယ္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ Malaria PF ေပါ့ေနာ္။ ဦးေႏွာက္ထဲထိ ဝင္ႏုိင္တဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေရာဂါပိုးရဲ႕ ျဖစ္ႏႈန္းက ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ပါတယ္။ ေသတဲ့ႏႈန္းကလည္းဘဲ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ပါတယ္။ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္” ဟု အဖြဲ႔တာဝန္ခံ ဦးသူရက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
သူက ဆက္ၿပီး “က်န္းမာေရးလုပ္သားေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္၊ ေသဆံုးတယ္ဆိုရင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး လကၡဏာေတြ ေတြ႔တယ္တဲ့။ ေတြ႔တယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီအတုိင္း ကုသမယ့္အစား စုေပါင္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္မယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါလို႔ ယူဆရတဲ့ လူနာမွန္သမွ်ကို အျမန္ဆံုး ေသြးစစ္ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ RTT လို႔ ေခၚတဲ့ ပါရာခ်က္နဲ႔ စစ္ေဆးပါတယ္။ စစ္ေဆးၿပီးေတာ့မွ ဒီကိန္းဂဏန္းေတြ၊ ဒီအေျဖေတြ ရတာပါ” ဟု ဆိုသည္။
ပူးေပါင္းအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္သည့္ ခ်င္းလူထုေရးရာေကာ္မတီ CPAC မွ ဒုတိယ ဆက္သြယ္ညွိႏႈိင္းေရး တာဝန္ခံ ပူးလ္မန္လိုင္းကလည္း “ျပည္တြင္းမွာ ကြင္းဆင္းၿပီးေတာ့ ငွက္ဖ်ား ရွိမရွိ လုပ္တယ္။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ငွက္ဖ်ား လူနာေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါ အုပ္စုတစု၊ လူဦးေရ Population က ၁ဝဝဝ ေပါ့ေနာ္၊ ၁ဝဝဝ မွာဆိုလုိ႔ရွိရင္ ပ်မ္းမွ်နဲ႔ တြက္လုိက္ရင္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ဆိုတဲ့ဟာ ” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔တြင္ CPAC ၊ နာဂ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ၊ ဇိုမီး လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ ကူကီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ ပါဝင္ၿပီး၊ ၂ဝဝ၇ ေအာက္တုိဘာထဲတြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
၎တို႔၏ ခ်င္း၊ ရခိုင္ႏွင့္ နာဂေတာင္တန္း ေဒသမ်ားသာမက ကခ်င္ျပည္နယ္ ကေဘာ္ခ်ဳိင့္ဝွမ္းဘက္တြင္ပါ ငွက္ဖ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကူညီေပးျခင္း၊ ေဆးကုသျခင္း၊ ေရာဂါေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ေဆးပညာဗဟုသုတ ေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ စာရင္းဇယားမ်ား “Myanmar Health Statistics 2010” အရ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ လူ ၁ဝဝဝ ၌ ၄၈ ဦး (၄.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း) ငွက္ဖ်ား ရွိသည္ဟုသာ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ တရားဝင္ ဝဘ္ဆိုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၄၁၊ ကခ်င္တြင္ ၃၉ ႏွင့္ ကယားတြင္ ၃၁ ဦး ျဖစ္သျဖင့္ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အျမင့္ဆံုးမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ဟု ဆိုသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္၌ ငွက္ဖ်ားျဖစ္သူ ၄.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းဟူေသာ အစိုးရကိန္းဂဏန္းကို ေဒသတြင္း ကြင္းဆင္းလုပ္ကိုင္သည့္ CPAC ဒုတိယ ဆက္သြယ္ညွိႏႈိင္းေရး တာဝန္ခံက ယံုၾကည္မႈ မရွိေပ။
“ငိုင္ဖုိင္ပီးရြာမွာ အစိုးရေက်းလက္က်န္းမာေရး ေဆးခန္းဆိုၿပီးေတာ့ ရွိတယ္။ ဆရာဝန္တဦးနဲ႔ သူနာျပဳဆရာမ ႏွစ္ေယာက္ရွိေတာ့ ေဆးေတာ့ မေျပာနဲ႔ေတာ့ကြာ၊ သူတို႔က လခေတာင္မွ မရဘူးဘဲေလ။ သူတို႔ က်န္းမာေရးက ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ။ သူနဲ႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တိုင္ေတြ႔တယ္။ သူတို႔ပုဂၢိဳလ္ေရးအတြက္ ေဆးေတြကို အဆမတန္နဲ႔ ရြာသားေတြကို ကုၿပီးေတာ့ အဲဒီလိုနဲ႔ပဲ မိသားစုအတြက္ ႐ုန္းကန္ေနၾကတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕စာရင္းကိုေတာ့ က်ေနာ္ မွန္မယ္လည္း မထင္ဘူးဗ်ာ” ဟု ေျပာသည္။
၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရးဌာန ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း က်ဆင္းလ်က္ ရွိသည္ဆိုၿပီး၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္မူ လူ ၁ဝဝဝ လွ်င္ ၂၄.၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုထားသည္။
ယခုလို ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ျမင့္မားရျခင္းမွာ ေဒသခံမ်ား၏ ေဆးပညာဗဟုသုတ နည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ပါ ပါဝင္သည္ဟု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖဲြ႔က သံုးသပ္သည္။
“တခ်ဳိ႕ေတြက ေဒသထဲမွာရွိတဲ့ ေဆးဆိုင္ေတြ၊ တခ်ဳိ႕ အိမ္ဆုိင္ေလးေတြက ေဆးေရာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ငွက္ဖ်ား အျဖစ္မ်ားတယ္ဆုိေတာ့ ငွက္ဖ်ားေဆးဆိုၿပီး ေရာင္းတယ္။ အဲဒါေတြကို သူတုိ႔က ဘယ္လိုစားရင္ ေပ်ာက္မလဲဆိုတာ အတိအက် မသိၾကဘူး။ ဝယ္ေသာက္ၾကတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ သက္သာသြားရင္ ရပ္လုိက္တယ္ေပါ့။ ငွက္ဖ်ားေဆးက ျပင္းတယ္ဆုိေတာ့ စားလို႔ရွိရင္ ေခါင္းမူးတယ္၊ မခံႏုိင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔ ေဆးပတ္လည္ေအာင္ မေသာက္ၾကဘူး” ဟု ဦးသူရက ေျပာသည္။
ဇိုမီး လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ကိုမင္းထန္ကလည္း “သူတုိ႔ေဒသမွာ အသိမရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ ပညာေပးမႈလည္း မရွိဘူး။ သူ႔ဟာနဲ႔သူ ခ်င္းတုိ႔ ခ်င္းဓေလ့ထံုးစံအရ ေနၾကတာေပါ့ေနာ္။ အေျခခံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ဘာေတြလည္း မရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။ ေနာက္ အစားအေသာက္ မလံုေလာက္မႈေၾကာင့္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတယ္” ဟု ဆိုသည္။
က်န္းမာေရးဝန္ၾကီး ေဒါက္တာေဖသက္ခင္ကလည္း အာတီမီစီနင္း ငွက္ဖ်ားေဆး မတိုးမႈမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားလာသည္ဟု သံသယရွိေၾကာင္း ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔ ေနျပည္ေတာ္ ေဆြးေႏြးပြဲတခု၌ ေျပာဆိုခဲ့ေသးသည္။ စံမမီသည့္ ေဆးႏွင့္ အတုမ်ား တင္သြင္းမႈကို တားဆီးရန္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲမႈဌာန၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ၾကီးဌာနမ်ားကိုလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ေသးသည္။
ထို႔ျပင္ အာစီမီစီနင္း ငွက္ဖ်ားေဆးယဥ္ပါးမႈကိုလည္း စီမံခ်က္ခ် ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ၂၈၄ ခုတြင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ အျမစ္တြယ္ေနေၾကာင္း အာတီမီစီနင္း ေဆးယဥ္ပါးထိန္းခ်ဳပ္ေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အလြတ္သေဘာ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေျပာဆုိခဲ့ေသးသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္တြင္လည္း ေဆးဝါးအတုအႏၲရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေစတနာ့ဝန္ထမ္း က်န္းမာေရး အဖဲြ႔မ်ားက ေလ့လာေတြ႔ရွိထားသည္။
“ေဆးအတုေပါ့ေနာ္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢလို အဖြဲ႔ၾကီးက အသိအမွတ္ ျပဳမထားတဲ့ ေဆးေတြေပါ့။ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ရတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဆးေတြ၊ ဘယ္ကမွ အသိအမွတ္ျပဳထားျခင္း မရွိတဲ့ ေဆးေတြ၊ အဲဒါေတြကို သံုးတဲ့အခါက် ေဆးမတိုးဘူးဆိုတာ ျဖစ္တယ္ဗ်။ ေဆးမတိုးတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြက အႏၲရာယ္ အမ်ားၾကီး ၾကီးပါတယ္” ဟု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔ တာဝန္ခံ ဦးသူရက ဆုိသည္။
ပူးလ္မန္လိုင္းကလည္း “ငွက္ဖ်ားကာကြယ္တဲ့ အေထာက္အပံ့… ဥပမာဆုိရင္ ျခင္ေထာင္ေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ျခင္ေဆးဖ်န္းတဲ့ေဆး။ အဲလိုမ်ဳိးမွ မရွိတာ။ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ဝယ္တဲ့ ျခင္ေထာင္နဲ႔ပဲ ညမွာ ေထာင္ၾကတာေပါ့ေနာ္။ မတတ္ႏုိင္တဲ့ မိသားစုက တပံုၾကီး။ သူတို႔ ေတာမွာလည္း လုပ္တယ္၊ အလုပ္လည္း လုပ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ျခင္ေတြေပါတဲ့ ေနရာမွာ သြားအိပ္လို႔ရွိရင္ ျခင္ေထာင္လည္း မပါ။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ အကာအကြယ္မဲ့ေပါ့။ မဲ့တဲ့အခါက် ပိုၿပီး ေရာဂါတိုးတက္ႏႈန္းက မ်ားလာတာေပါ့” ဟု ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အတြင္း ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားသူ ၅ သိန္းရွိကာ ေသဆံုးသူ ၉၇၄ ဦး ရွိခဲ့ေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။
လူဦးေရ ၁ဝဝ လွ်င္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္မွာ ငွက္ဖ်ားမကင္းသူမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ ေသဆံုးႏႈန္းမွာလည္း ၂ဝ ရာႏႈန္းေက်ာ္ေၾကာင္း ေဒသတြင္း က်န္းမာေရး အေျခအေနကို အနီးကပ္ ေလ့လာကာ စစ္တမ္းေကာက္ေနသည့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ေန တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုအဖဲြ႔မ်ား စုေပါင္းအဖဲြ႔က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
“က်ေနာ္တို႔ အေတြ႔အၾကံဳအရေတာ့ ၁ဝဝ မွာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေလာက္ကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ေနတာ။ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကလည္း အသက္အႏၲရာယ္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ Malaria PF ေပါ့ေနာ္။ ဦးေႏွာက္ထဲထိ ဝင္ႏုိင္တဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေရာဂါပိုးရဲ႕ ျဖစ္ႏႈန္းက ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ပါတယ္။ ေသတဲ့ႏႈန္းကလည္းဘဲ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ပါတယ္။ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္” ဟု အဖြဲ႔တာဝန္ခံ ဦးသူရက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
သူက ဆက္ၿပီး “က်န္းမာေရးလုပ္သားေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ ဖ်ားတယ္ဆိုရင္၊ ေသဆံုးတယ္ဆိုရင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး လကၡဏာေတြ ေတြ႔တယ္တဲ့။ ေတြ႔တယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီအတုိင္း ကုသမယ့္အစား စုေပါင္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္မယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါလို႔ ယူဆရတဲ့ လူနာမွန္သမွ်ကို အျမန္ဆံုး ေသြးစစ္ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ RTT လို႔ ေခၚတဲ့ ပါရာခ်က္နဲ႔ စစ္ေဆးပါတယ္။ စစ္ေဆးၿပီးေတာ့မွ ဒီကိန္းဂဏန္းေတြ၊ ဒီအေျဖေတြ ရတာပါ” ဟု ဆိုသည္။
ပူးေပါင္းအဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္သည့္ ခ်င္းလူထုေရးရာေကာ္မတီ CPAC မွ ဒုတိယ ဆက္သြယ္ညွိႏႈိင္းေရး တာဝန္ခံ ပူးလ္မန္လိုင္းကလည္း “ျပည္တြင္းမွာ ကြင္းဆင္းၿပီးေတာ့ ငွက္ဖ်ား ရွိမရွိ လုပ္တယ္။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ငွက္ဖ်ား လူနာေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါ အုပ္စုတစု၊ လူဦးေရ Population က ၁ဝဝဝ ေပါ့ေနာ္၊ ၁ဝဝဝ မွာဆိုလုိ႔ရွိရင္ ပ်မ္းမွ်နဲ႔ တြက္လုိက္ရင္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ဆိုတဲ့ဟာ ” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔တြင္ CPAC ၊ နာဂ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ၊ ဇိုမီး လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ ကူကီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ ပါဝင္ၿပီး၊ ၂ဝဝ၇ ေအာက္တုိဘာထဲတြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
၎တို႔၏ ခ်င္း၊ ရခိုင္ႏွင့္ နာဂေတာင္တန္း ေဒသမ်ားသာမက ကခ်င္ျပည္နယ္ ကေဘာ္ခ်ဳိင့္ဝွမ္းဘက္တြင္ပါ ငွက္ဖ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကူညီေပးျခင္း၊ ေဆးကုသျခင္း၊ ေရာဂါေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ေဆးပညာဗဟုသုတ ေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ စာရင္းဇယားမ်ား “Myanmar Health Statistics 2010” အရ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ လူ ၁ဝဝဝ ၌ ၄၈ ဦး (၄.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း) ငွက္ဖ်ား ရွိသည္ဟုသာ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ တရားဝင္ ဝဘ္ဆိုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၄၁၊ ကခ်င္တြင္ ၃၉ ႏွင့္ ကယားတြင္ ၃၁ ဦး ျဖစ္သျဖင့္ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အျမင့္ဆံုးမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ဟု ဆိုသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္၌ ငွက္ဖ်ားျဖစ္သူ ၄.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းဟူေသာ အစိုးရကိန္းဂဏန္းကို ေဒသတြင္း ကြင္းဆင္းလုပ္ကိုင္သည့္ CPAC ဒုတိယ ဆက္သြယ္ညွိႏႈိင္းေရး တာဝန္ခံက ယံုၾကည္မႈ မရွိေပ။
“ငိုင္ဖုိင္ပီးရြာမွာ အစိုးရေက်းလက္က်န္းမာေရး ေဆးခန္းဆိုၿပီးေတာ့ ရွိတယ္။ ဆရာဝန္တဦးနဲ႔ သူနာျပဳဆရာမ ႏွစ္ေယာက္ရွိေတာ့ ေဆးေတာ့ မေျပာနဲ႔ေတာ့ကြာ၊ သူတို႔က လခေတာင္မွ မရဘူးဘဲေလ။ သူတို႔ က်န္းမာေရးက ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ။ သူနဲ႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တိုင္ေတြ႔တယ္။ သူတို႔ပုဂၢိဳလ္ေရးအတြက္ ေဆးေတြကို အဆမတန္နဲ႔ ရြာသားေတြကို ကုၿပီးေတာ့ အဲဒီလိုနဲ႔ပဲ မိသားစုအတြက္ ႐ုန္းကန္ေနၾကတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕စာရင္းကိုေတာ့ က်ေနာ္ မွန္မယ္လည္း မထင္ဘူးဗ်ာ” ဟု ေျပာသည္။
၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရးဌာန ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း က်ဆင္းလ်က္ ရွိသည္ဆိုၿပီး၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္မူ လူ ၁ဝဝဝ လွ်င္ ၂၄.၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုထားသည္။
ယခုလို ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ျမင့္မားရျခင္းမွာ ေဒသခံမ်ား၏ ေဆးပညာဗဟုသုတ နည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ပါ ပါဝင္သည္ဟု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖဲြ႔က သံုးသပ္သည္။
“တခ်ဳိ႕ေတြက ေဒသထဲမွာရွိတဲ့ ေဆးဆိုင္ေတြ၊ တခ်ဳိ႕ အိမ္ဆုိင္ေလးေတြက ေဆးေရာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ငွက္ဖ်ား အျဖစ္မ်ားတယ္ဆုိေတာ့ ငွက္ဖ်ားေဆးဆိုၿပီး ေရာင္းတယ္။ အဲဒါေတြကို သူတုိ႔က ဘယ္လိုစားရင္ ေပ်ာက္မလဲဆိုတာ အတိအက် မသိၾကဘူး။ ဝယ္ေသာက္ၾကတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ သက္သာသြားရင္ ရပ္လုိက္တယ္ေပါ့။ ငွက္ဖ်ားေဆးက ျပင္းတယ္ဆုိေတာ့ စားလို႔ရွိရင္ ေခါင္းမူးတယ္၊ မခံႏုိင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔ ေဆးပတ္လည္ေအာင္ မေသာက္ၾကဘူး” ဟု ဦးသူရက ေျပာသည္။
ဇိုမီး လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ကိုမင္းထန္ကလည္း “သူတုိ႔ေဒသမွာ အသိမရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ ပညာေပးမႈလည္း မရွိဘူး။ သူ႔ဟာနဲ႔သူ ခ်င္းတုိ႔ ခ်င္းဓေလ့ထံုးစံအရ ေနၾကတာေပါ့ေနာ္။ အေျခခံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ဘာေတြလည္း မရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။ ေနာက္ အစားအေသာက္ မလံုေလာက္မႈေၾကာင့္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတယ္” ဟု ဆိုသည္။
က်န္းမာေရးဝန္ၾကီး ေဒါက္တာေဖသက္ခင္ကလည္း အာတီမီစီနင္း ငွက္ဖ်ားေဆး မတိုးမႈမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားလာသည္ဟု သံသယရွိေၾကာင္း ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔ ေနျပည္ေတာ္ ေဆြးေႏြးပြဲတခု၌ ေျပာဆိုခဲ့ေသးသည္။ စံမမီသည့္ ေဆးႏွင့္ အတုမ်ား တင္သြင္းမႈကို တားဆီးရန္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲမႈဌာန၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ၾကီးဌာနမ်ားကိုလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ေသးသည္။
ထို႔ျပင္ အာစီမီစီနင္း ငွက္ဖ်ားေဆးယဥ္ပါးမႈကိုလည္း စီမံခ်က္ခ် ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ၂၈၄ ခုတြင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ အျမစ္တြယ္ေနေၾကာင္း အာတီမီစီနင္း ေဆးယဥ္ပါးထိန္းခ်ဳပ္ေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အလြတ္သေဘာ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေျပာဆုိခဲ့ေသးသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္တြင္လည္း ေဆးဝါးအတုအႏၲရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေစတနာ့ဝန္ထမ္း က်န္းမာေရး အဖဲြ႔မ်ားက ေလ့လာေတြ႔ရွိထားသည္။
“ေဆးအတုေပါ့ေနာ္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢလို အဖြဲ႔ၾကီးက အသိအမွတ္ ျပဳမထားတဲ့ ေဆးေတြေပါ့။ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ရတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဆးေတြ၊ ဘယ္ကမွ အသိအမွတ္ျပဳထားျခင္း မရွိတဲ့ ေဆးေတြ၊ အဲဒါေတြကို သံုးတဲ့အခါက် ေဆးမတိုးဘူးဆိုတာ ျဖစ္တယ္ဗ်။ ေဆးမတိုးတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြက အႏၲရာယ္ အမ်ားၾကီး ၾကီးပါတယ္” ဟု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔ တာဝန္ခံ ဦးသူရက ဆုိသည္။
ပူးလ္မန္လိုင္းကလည္း “ငွက္ဖ်ားကာကြယ္တဲ့ အေထာက္အပံ့… ဥပမာဆုိရင္ ျခင္ေထာင္ေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ျခင္ေဆးဖ်န္းတဲ့ေဆး။ အဲလိုမ်ဳိးမွ မရွိတာ။ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ဝယ္တဲ့ ျခင္ေထာင္နဲ႔ပဲ ညမွာ ေထာင္ၾကတာေပါ့ေနာ္။ မတတ္ႏုိင္တဲ့ မိသားစုက တပံုၾကီး။ သူတို႔ ေတာမွာလည္း လုပ္တယ္၊ အလုပ္လည္း လုပ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ျခင္ေတြေပါတဲ့ ေနရာမွာ သြားအိပ္လို႔ရွိရင္ ျခင္ေထာင္လည္း မပါ။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ အကာအကြယ္မဲ့ေပါ့။ မဲ့တဲ့အခါက် ပိုၿပီး ေရာဂါတိုးတက္ႏႈန္းက မ်ားလာတာေပါ့” ဟု ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အတြင္း ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားသူ ၅ သိန္းရွိကာ ေသဆံုးသူ ၉၇၄ ဦး ရွိခဲ့ေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။
ထြန္းထြန္း | ေသာၾကာေန႔၊ ဧၿပီလ ၀၈ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၁၇ နာရီ ၃၂ မိနစ္
http://www.mizzimaburmese.com/news/inside-burma/7367-2011-04-08-11-03-48.html
0 စာဖတ္သူတို႔စကားမ်ား:
Post a Comment